Videokonferans Nedir ?

Videokonferans iki veya daha fazla kişinin kendi aralarında oluşturdukları bir grubun mesafe ve konum gözetmeksizin sanki aynı ortamdaymış gibi birbirileri ile sesli ve görüntülü olarak kurdukları – yüksek teknoloji ürünü – bir iletişim platformudur. Videokonferans mesafe tanımaksızın insan iletişiminin sağlanması ve birlikte çalışma ile ilgilidir.

Gerçekten basittir. En iyi Videokonferans hizmeti, insanların ofislerinden, evlerinden veya iş seyahatlerinden dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve akıllı telefonlar dahil neredeyse tüm cihazlardan çok yüksek kaliteli video ve ses ile iletişime geçmesine olanak sağlar.

Videokonferans sistemleri toplantı odaları, bilgisayarlar, taşınabilir cihazlar ve web tarayıcılar için donanım ya da yazılım tabanlı çözümler içeren özel araçları kullanır.

Kaliteli olacak şekilde seçilerek sisteme entegre edilen web ya da PTZ kameralar, LED ekranlar, mikrofonlar, hoparlörler, kablolu veya kablosuz kulaklıklar, toplantı odası konferans sistemleri ve projektörler gibi çok çeşitli çevre birimleri kullanıcılara ses ve videonun daha başarılı bir şekilde iletimini sağlar..

Mevcut video ve audio kodek’leri, özelleştirilmiş ağ protokolleri, çeşitli sinyal işleme algoritmaları hemen hemen her türlü iletişim kanalı üzerinden yüksek kaliteli iletişim temin eder.

İnsanlar, istedikleri zaman çalışma dosyalarını paylaşabilir, toplantıları kaydedebilir ve izleyebilir ve de aynı zamanda aynı yerde olmasalar dahi verimli bir ekip üyesi olabilirler.
Videokonferans, katılımcıların yakındaki bir projeye tamamen odaklanmasına olanak sağlar. Bu, dünyanın bir ucunda olsalar dahi ihtiyacınız olan herkese aynı odada sahip olmak gibi bir şey.

Özetle: Videokonferans iş verimliliğinizi arttırırken süreçlerinizi hızlandırmak böylelikle para ve zamandan tasarruf etmek için kullanacağınız bir modern yüksek teknoloji iletişim aracıdır.

Videokonferans Tipleri

Bireysel olarak adlandırdığımız noktadan noktaya veya grup konferans yani çok noktalı olmak üzere genel olarak iki tip videokonferans iletişim türü vardır. Bireysel videokonferans sadece iki kişi arasında kurulan bir iletişimle sınırlı olmasına karşın grup konferans çeşitli biçimlerde olabilir. Şimdi buna biraz göz atalım.

Noktadan Noktaya VideokonferansOturum iki kullanıcı arasındadır. Farklı yerlerde olsalar dahi konforlu bir şekilde birbirlerini görüp duyabilirler, dosya ve mesaj alışverişinde bulunabilirler, belgeler üzerinde birlikte çalışabilir ve akıllı beyaz tahtayı kullanabilirler.
Simetrik VideokonferansÖlçeklenebilen bir yapıda 3 ila 250 kullanıcıya kadar bağlanarak, kullanıcıların eş zamanlı olarak birbirlerini görüp duymasına izin verir. Aynı anda ekranda en çok 25 kullanıcıya kadar Contious Presence (CP) modda görüntülenebilir. Her kullanıcı uygun olan video çerçeve düzenini gerçek zamanlı olarak kendisi seçebilir.
Voice Activated Switching – Sesle Anahtarlama ModuSesle Anahtarlama Modu ile tüm katılımcılar sadece aktif konuşmacının ses ve görüntüsüne erişirler. Burada kim öncelikli aktif konuşmaya başlarsa onun sesi ve görüntüsü tam boyutlu olarak ekranda belirir. Bu modun konferans senaryosuna göre olumlu veya göreceli olarak olumsuz yanları vardır.
Rol Bazlı Videokonferans
Yüksek adette noktadan oluşan bayi veya şube eğitim ve tartışma toplantıları için son derece ideal, 250 katılımcıya kadar artabilen rol tabanlı video konferans modudur.Tüm kullanıcılar konuşmacıyı görüntülerken birbirlerini görüp duyamazlar. Moderatör 250 kullanıcı içerisinden 4 kişiye kadar seçtiklerini gerçek zamanlı video konferansa alıp, kalan katılımcılara bu görüntüyü izletmesini sağlayabilir.
Distance Learning – Uzaktan Eğitim ModuUzaktan eğitim için tasarlanmıştır. Eğitimci, 25 öğrenciye kadar bağlanıp tamamını ekranında görebilirken, öğrenciler birbirini göremez. Tamamı sadece eğitimciyi görüntüler. Birlikte çalışma araçları ile mükemmel bir uzaktan eğitim çözümüdür.
Streaming – Yayın Akışı ModuYayın Akışı Modu konuşmacının ses ve görüntüsünün geniş bir izleyici kitlesine tek taraflı yayınıdır. İzleyiciler sadece konuşmacıyı görür ve duymasına karşın hızlı metin mesajlaşma ile konuşmacıya geri bildirimde bulunabilirler.

Videokonferans Ekipmanları

Bulunduğunuz ortama ve bir konferansa katılma tipine bağlı olarak, farklı çevre birimleri ihtiyacınız olacaktır.

Toplantı Odası veya Konferans Salonlarında Videokonferans Sistemi Kurulumu

Yüksek kalitede bir videokonferans sistemi ile bir toplantı salonu teşkil etmek için bir çok ayrıntı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu da yapacağınız yatırım miktarı ile ilgilidir. Öncelikle önem vermemiz gereken ortamı doğru bir ses güçlendirme sistemi ile donatmaktır. Eğer toplantı odası küçükse bir veya bir kaç küçük mikrofon oldukça yeterli olacaktır. (speakerphone cihazları birden fazla mikrofon ve hoparlörlerin üzerine yerleştirildiği özel ekipmanlardır)

Daha sonra dört yöne hareketli, geniş açılı ve yakın çekim çekim yapabilen yani PTZ özellikli kameralara ihtiyacınız olacaktır. Bu kameralar konuşmacı ve izleyici arasında manuel ve otomatik mod da geçiş yapar. Videokonferans esnasında çifte LED ekran kullanmanız birinde PTZ kamera görüntüleri ve diğerinde de sunum ve diğer içerikleri izlemeniz için tavsiye edilir.

Aynı zamanda toplantı odasına ait düzgün ışıklandırma, duvarların parlak renkli olmaması, ses yalıtımı ile doğru akustik gibi faktörler büyük önem taşır. Görüldüğü üzere sağlıklı tasarlanmış bir video konferans çözümü mobilya ve çevre birimlerinin yeterliliği ve kalitesine göre görece farklı maliyetlere sahiptir.

İşyerinde Videokonferans


Bilindik videokonferans sistemi üreticileri kompakt ve kullanışlı cihazlar teklif etmelerine rağmen bu ürünlerin yüksek fiyatları ve kapladıkları alan yüzünden geniş bir kitlenin kullanımına uygun olmadığı bir gerçektir. Bu yüzden sahip olduğumuz mevcut masa veya dizüstü bilgisayarlardan video konferansa katılım olanağı kullanımın yaygınlaşıp artması için çok cazip bir seçenektir.

Eğer bilgisayarınız yüksek kaliteli bir kameraya sahip değilse uygun fiyatlı seçenekleri teknoloji marketlerinden temin ederek USB ara yüzünden rahatlıkla bütünleştirebilirsiniz. Ayrıca kaliteli bir mikrofon/kulaklık eklemeniz iletişiminizin performansı açısından son derece önemli olacaktır.

 

 

Taşınabilir Cihazlarda Videokonferans


Videokonferansın en önemli avantajlarından biri de taşınabilir oluşudur. Hatta seyahat ederken ya da hareket halindeyken video konferans oturumlarınızı gerçekleştirebilirsiniz. Bir Akıllı Telefon, Tablet PC ve hatta bir SmartWatch dahi bir videokonferans uç birimi olarak hizmet verebilir. Yapmanız gereken tek şey cihazınıza özel bir videokonferans uygulaması yüklemektir.

Günümüzde bu tip cihazların üreticileri tepeden tırnağa her noktaya dikkat etmişlerdir, ön ve arka kamera, güçlü CPU, video kodekler için donanım desteği ( bu film veya YouTube kanallarının kaliteli bir biçimde izlenmesi için özellikle talep görmüştür ) yüksek kaliteli hoparlör ve mikrofon. Taşınabilir cihazlar ile videokonferans iş arkadaşlarınız, ortaklarınız veya aileniz ile mesafe ve konum gözetmeksizin devamlı iletişimde kalmanızı sağlar.

Diğer bir taraftan taşınabilir videokonferans konsepti teknolojik anlamda bazı eksiklikler de içerebilir, bu yüzden masa ve dizüstü bilgisayarlarda olduğu kadar performanslı değildir.

Videokonferans Kalitesini Ne Etkiler ?

Video konferans; elektronik posta yada hızlı mesajlaşma gibi sıradan elektronik haberleşmelerden oldukça uzak bir şekilde gerçek zamanlı bir iletişimin mükemmel olarak gerçekleşmesi için band genişliği yüksekliğinden donanım kalitesine kadar çeşitli etkenleri içeren bir iletişim teknolojisidir.


Normalde hepimiz iletişim kalitesinin iyiliğini video konferans teknolojileri açısından çok da doğru olmayacak şekilde bant genişliği miktarı ile değerlendiririz. Olduğu söylenen hız zaman içerisinde değişebilir, ağır yük altında azalabilir ve gönderip alma yön etkenlerine göre radikal değişkenlikler gösterebilir. İletişimin pürüzsüzlüğü ve akışların öngörülebilirliği video konferans için kritik önem taşımaktadır.

Videokonferans sistemi kolaylıkla 64kbps den başlayarak 4Mbps e kadar geniş bir yelpazede band genişliğini çeşitli konferans ve sinyalleşme modlarına göre ayarlanabilir.

Video konferans için kullanılan mimari tipi ve mimarisinin yeteneği ile sürekli değişken koşullar altında işletim videokonferans kalitesini değerlendirirken önemli bir rol oynar:

Bunun için en basit çözüm videokonferans sisteminin donanım ve ağ kaynaklarını geniş kapasitelerde tutmaktır. Ancak bu maliyetli bir çözümdür. Buna rağmen günümüzde hızla ilerleyen bilim ve teknoloji video konferans dünyasında ileri yazılım mimarileri ile her durumda bile mükemmel bağlantı kalitesini sağlamayı başarmıştır. Bu konuya biraz daha yakından bakalım.

Videokonferans Sistemlerinin Mimari Tipleri

Herhangi bir grup videokonferans çağrısı yapılması için belli bir yöntem ve katılımcılar arasındaki veri iletimi için belirlenmiş bir yol gerektirir. Katılımcılar arasında doğrudan bağlantı (önceki bölümde bahsedilen gerçek koşullara bakınız), sağlamaya yarayan ve onu “video konderans sunucusu” diye adlandırabileceğimiz bir orta nokta olması gerektiğini hesap ediyoruz.

Böyle sunucular geleneksel video konferans sistemlerinde genellikle MCU (Multipoint Control Unit) olarak adlandırılır. Grup konferans sırasında MCU’nun görevi anahtarlama, transcoding ve akışları işlemedir. Bir video konferans sunucusu, diğer video konferans uç birimlerine kaynak sağlayan mevcut altyapısının temel bileşenidir.


Tüm çözümler daha önceleri yazılım ve donanım tabanlı olmak üzere iki kategoriye ayrılmıştı ama 2015 yılındaki gelişmeler sayesinde tüm bunlar geçerliliğini yitiriyor. Öncelikle artık mevcut klasik MCU donanım çözümlerinin yerini tüm donanım nitelikleri ile ikame edecek kapasitede yazılım mimarileri (Switching ve SVC) geliştirilerek kendini ispat etti ve böylelikle tüm büyük video konferans üreticileri gelecek ürün yelpazelerini planlarken yol haritalarında sanallaştırma ortamında çalışabilecek yazılım tabanlı çözümler olacağını lanse ettiler.

Mixing Tabanlı Videokonferans Mimarisi ( MCU )
Bir videokonferans oturumu sırasında MCU olarak adlandırdığımız klasik videokonferans sunucusu her katılımcıdan aldığı akışları decode ederek çözünürlüklerini yükseltir, istenilen kalitede yeni ses ve görüntü elde eder (önceki bölümde bahsedilen gerçek koşulları unutmayınız) sonra kendi akışını encode ederek geri gönderir. Tüm bu safhaları sağlıklı olarak gerçekleştirmek için öncelikle aşırı yüksek kapasiteli bir bilgisayar gücü gerektirmekle birlikte tekrar sıkıştırma sürecinin sonucu olarak zamanla yıpranarak MCU işlemcileri çalışmasında gecikme böylelikle ses ve video kalitesinin zarar görmesine yol açabilmektedir. Yüksek maliyetli donanıma sahip olma gerekliliğinin ötesinde bu tip mimarilerin özellikle yeni nesil sanallaştırma teknolojileri ile kıyaslandığında ölçeklenebilir bir yapıda olması da son derece düşük bir ihtimaldir

Multiplexing Tabanlı Videokonferans Mimarisi ( Switching )
Dünya çapında yaygın olan Skype bu eski tip yazılım mimarili videokonferans sistemlerine bir örnek olarak gösterilebilir. Klasik teknolojili MCU lardandan farklı olarak bu tip video konferans sunucuları coding/encoding yani şifreleme ve sıkıştırma ile uğraşmaz ama gelen akışın kopyalarını yaratarak konferans katılımcılarına tıpatıp olduğu şekilde gönderir. Böylelikle her bir uç birim kaynaktan gelen tam kalitede bir çok akış alır ancak bunları eşzamanlı olarak aynı çözünürlükte sergileme işlemini yapamaz. Uç birim her bir gelen video akışının çözünürlüğünü kendi tarafında azaltmak yada karşı taraftan kendi çözünürlüğünü azaltma talebinde bulunmak zorundadır. Bu teknolojide diğer video konferans katılımcılarının sahip olduğu yüksek çözünürlük veya IP bant genişliği ister istemez ziyan olur.

Bu yaklaşımın sadece bir avantajı vardır: mevcut merkezi sunucu altyapısı büyük bir bant genişliği kaynağı talep etmez ve sıradan bir PC bile yüzlerce noktadan noktaya videokonferans görüşmesinde sunuculuk görevi üstlenebilir. Sorunlu olan taraf çoklu videokonferans sırasında ortaya çıkar: bir uç birim ( sıradan bir masaüstü PC ve notebook diyelim ) çoklu konferans için bir çok noktadan eşzamanlı olarak gelen akışı kopyalamak zorundadır ve videokonferans sunucusu akışlara ait yaratılan kopyaları diğer katılımcılara gönderme operasyonu için dışarıya doğru daha büyük bant genişliklerine ihtiyaç duyar

Sürekli bahsettiğimiz gerçek koşullar altında görülmüştür ki bu yaklaşımda çalışan bir videokonferans altyapısı 3 katılımcının üstüne çıkıldığında ses ve video kalitesini garanti etmekte zorluk çekmekte, daha kötüsü eğer katılımcılar taşınabilir akıllı telefon veya tablet bilgisayarlar üzerinden farklı ve düşük kapasiteli ağ altyapılarından erişmeye çalışırlarsa kesinlikle diğer katılımcıların da video kalitelerini aşağıya çekmektedirler. Bundan dolayı bu tip altyapıya sahip videokonferans hizmet sağlayıcıları band genişliğini verimli olarak tahsis etmek üzere çoklu konferanslar için ayrıca özel fiyat talep etmektedirler. Sonuçta her bir uç birimden farklı çözünürlükler geleceği için gene de mükemmel bir kaliteden söz edilemez.

Scalable Video Coding Tabanlı Videokonferans Mimarisi (TrueConf)
Bu tip bir videokonferans mimarisi yaklaşımı ilk olarak bahsedilen klasik donanımsal MCU lardaki mixing tabanlı yaklaşımının tüm avantajlarını içermekle birlikte multiplexing tabanlı sistemlerin hiç bir dezavantajını taşımaz. Göreceli olarak ucuzdur, kolaylıkla ölçeklenebilir ve hemen her türlü platformda çalışır. Sinyal işleme ve data sıkıştırma teknolojilerindeki teknolojik gelişmelere teşekkür ediyoruz.

Bu bir uç birimin kendi video akışını katmanlarda sıkıştırma fikridir: her ek katman daha yükseltilmiş bir video çözünürlük, kalite ve saniyede çerçeve sayısında ( fps) gelir. Eğer uç birim ve videokonferans sunucusu arasında yüksek bir bant genişliği varsa uç birim maksimum sayıda katman gönderir. Unutulmamalıdır ki daha düşük kalitede bir katman ayrı bir video akışı değil ama o bir önceki katman arasındaki tam değer farkıdır. Böylelikle, SVC akışı %15-20 arasında SVC olmayan akışa göre değişkenlik gösterebilir ve diğer yaklaşımlaragöre sunucuda çok daha az bant genişliğine ihtiyaç duyar.

Bir videkonferans sunucusu katmanlı bir SVC akışını aldıktan sonra kodlama yapmadan belirli kurallara göre sadece veri paketlerinin kullanamayacağı katmanlarını keserek atar. Böylelikle grup videkonferans sırasında mevcut bağlantı şartlarına göre her bir ayrı bireysel akış seti için olası kaynaklar anında en uygun hale getirilerek, talep edilen ekran düzeni ve görüntü çözünürlüğü vs. yaratır. Tüm bunlar iletişime harika bir esneklik getirir. Videokonferansın iletişiminin geleceği SVC teknolojisinde yatmaktadır.

İleri Seviye Protokol ve Kodeklerin Kullanımı

Standart veri aktarım protokolleri üçüncü parti üreticilerin farklı yazılım ve donanımları ile katılımcılar arasında videokonferans oturumları sağlamak için kullanılır.

Bir videokonferas oturumu sırasında audio ve video’nun sıkıştırılıp gönderilmesi ve daha sonra sıkıştırılmış audio ve video’nun çözülerek yeniden oynatılması kodek kullanımı ile gerçekleştirilir.

Dip Not

Biz yeni bir videokonferans sistemi seçerken bahsettiğimiz karakteristikleri dikkatlice gözden geçirerek en az yatırım maliyeti gerektiren ( TCO ) ölçeklenebilir ve bakım ihtiyacı olmayan bir teknoloji seçimi yapmanızı tavsiye ederiz. Günümüzde SVC tabanlı tüm videokonferans yazılımları bu gereksinimleri karşılamaktadır.